Ειδική αγωγή ως επιστήμη
Η Ειδική αγωγή ως επιστήμη άρχισε να απασχολεί τους ερευνητές σχετικά πρόσφατα. Ένας από τους κύριους στόχους της σύγχρονης ειδικής αγωγής είναι η ενσωμάτωση των παιδιών με ειδικές ανάγκες στην οικογένεια τους, στο σχολείο τους και στο περιβάλλον - κοινωνία όπου ζουν με σκοπό την εξάλειψη της περιθωριοποίησης και της απομόνωσης αυτών. Ο πιο πρόσφατος επίσημος ορισμός στην Ελλάδα είναι ότι:
«Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) είναι το σύνολο των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους μαθητές με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» (Νόμος 3699/2008)τα.
Ποια παιδιά μπορούν να παρακολουθούν προγράμματα ειδικής διαπαιδαγώγησης;
Παιδιά που παρουσιάζουν:
- Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (Δυσλεξία, Δυσαριθμησία, Δυσορθογραφία, Δυσγραφία, Δυσπραξία)
- Γενικές μαθησιακές δυσκολίες
- Νοητική Καθυστέρηση (ελαφριά, μέτρια ή σοβαρή)
- Διαταραχές Λόγου & Ομιλίας
- Διαταραχές Όρασης & Ακοής
- Διαταραχές της Συγκέντρωσης και της Προσοχής (ΔΕΠ-Υ)
- Αναπτυξιακές Διαταραχές
- Κινητικές Ανεπάρκειες
- Δυσκολίες προσαρμογής
- Δυσκολίες συμπεριφοράς
Ο ρόλος του Ειδικού Παιδαγωγού:
- Η εκπαιδευτική – παιδαγωγική αξιολόγηση
- Ο σχεδιασμός εξατομικευμένου προγράμματος παρέμβασης και η κατασκευή τυχόν εξειδικευμένου υλικού
- Η διαμόρφωση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος ανάλογα με τις ανάγκες κάθε παιδιού
- Η συνεργασία με την διεπιστημονική ομάδα για την ολόπλευρη αντιμετώπιση των δυσκολιών του κάθε παιδιού
- Η συνεργασία και η συμβουλευτική των γονέων
- Η συνεργασία με το σχολείο
- Η εύρεση κινήτρων
Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση στην ειδική αγωγή είναι μια συστηματική διαδικασία που χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τις ανάγκες του μαθητή δηλαδή τα δυνατά και αδύνατα σημεία του.
Οι σκοποί της αξιολόγησης είναι:
- Να προσδιοριστούν – εντοπιστούν οι δυσκολίες των μαθητών.
- Να αποφασιστεί αν ο μαθητής χρειάζεται τις υπηρεσίες της ειδικής αγωγής
- Να δημιουργηθεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα σύμφωνα με το μαθησιακό προφίλ του μαθητή.
- Να σχεδιαστεί η κατάλληλη διδασκαλία
- Να αξιολογεί την πρόοδο και τον ρυθμό μάθησης του μαθητή.
Κατά την αξιολόγηση του μαθητή εξετάζονται σε βάθος:
- η Γλωσσική ανάπτυξη
- οι Νοητικές ικανότητες
- η Λογικομαθηματική σκέψη
- η Λεπτη κινητικότητα και ο γραφοκινητικός συντονισμός
- η Αδρή κινητικότητα
- η Σωματογνωσία
- η Συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη
- η Αυτοεξυπηρέτηση
Τι περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα παρέμβασης ειδικής αγωγής;
Ανάλογα με τις ανάγκες του μαθητή μπορεί να περιλαμβάνει:
- Εκμάθηση φωνολογικής ενημερότητας
- Διδασκαλία Ανάγνωσης και Ορθογραφίας
- Ανάπτυξη - εξάσκηση της παραγωγής προφορικού λόγου και της περιγραφικής ικανότητας
- Ανάπτυξη και εμπλουτισμό λεξιλογίου
- Εκμάθηση εναλλακτικών τρόπων επικοινωνίας
- Εξάσκηση στην παραγωγή γραπτού λόγου
- Εκμάθηση στρατηγικών και μεθόδων για την μελέτη των μαθημάτων του σχολείου Ενίσχυση των αντιληπτικών ικανοτήτων και εκμάθηση γνωστικών εννοιών Διδασκαλία λογικομαθηματικής σκέψης και μαθηματικών
- Εξάσκηση της λεπτής και αδρής κίνησης
- Εξάσκηση των γραφοκινητικών δεξιοτήτων
- Εκμάθηση και εξάσκηση σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής (αυτοεξυπηρέτηση)
- Προγράμματα για την ανάπτυξη φαντασίας και παιχνιδιού
- Εκμάθηση και εξάσκηση κοινωνικών δεξιοτήτων
- Τροποποίηση συμπεριφοράς για την οριοθέτηση, την αύξηση συγκέντρωσης της προσοχής και τη μείωση υπερκινητικότητας
- Ψυχολογική στήριξη του παιδιού για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και ανάπτυξη του αισθήματος επιτυχίας
